Ułamki zwykłe i ułamki dziesiętne to elementy, które nieczęsto porusza się na zajęciach języka francuskiego, choć są one obecne w codziennym życiu np. na zakupach. Naucz się je prawidłowo zapisywać i czytać.

Ułamki zwykłe po francusku, czyli les fractions

Zanim przejdziemy do samego czytania ułamków, zaczniemy od kilku kwestii związanych z nazewnictwem. Zapis liczby w formie ułamka zwykłego to écriture lub forme (f.) fractionnaire. Ułamek zwykły składa się z dwóch liczby: numérateur (m.), czyli liczebnika oraz dénominateur (m.), czyli mianownika.

Ułamki zwykłe z 2, 3 i 4 w mianowniku tworzymy w sposób nieregularny:

• 1/2 to un demi
• 1/3 to un tiers; 2/3 to deux tiers
• 1/4 to un quart; 2/4 to deux quarts; 3/4 to trois quarts

Natomiast ułamki z pozostałymi liczbami w mianowniku tworzymy przez dodanie sufiksu -ième. To ten sam sufiks, którego używamy do tworzenia liczebników porządkowych. Na przykład:

• 1/5 to un cinquième
• 1/15 to un quinzième
• 1/24 to un vingt-quatrième
• 1/100 to un centième
• 1/1000 to un millième

Uwaga! Jeśli w danym liczebniku pojawia się liczba lub cyfra większa od 1, wówczas do sufiksu -ième dodajemy „s”. Wygląda on wtedy: -ièmes. Na przykład:

• 2/6 to deux sixièmes
• 6/16 to six seizièmes
• 5/100 to cinq centièmes

Ułamki dziesiętne po francusku, czyli les nombres décimaux

Zapis ułamka w formie ułamka dziesiętnego to écriture décimale. Les fractions décimales to ułamki zwykłe z wielokrotnościami 10 w mianowniku, natomiast les nombres décimaux to ułamki zapisane z przecinkiem. Liczba przed przecinkiem to partie entière, natomiast po przecinku to partie décimale.

Przejdźmy więc to prawidłowego zapisu ułamków dziesiętnych słowami. Możemy to zrobić na dwa sposoby: według języka potocznego i według języka matematycznego.

Zdecydowanie częściej spotkamy się z tym pierwszym, dlatego właśnie od niego zaczniemy. W języku potocznym przeczytamy ułamki dziesiętne, jako x przecinek y, czyli x virgule y. Na przykład:

• 9,65 to neuf virgule soixante-cinq
• 3,05 to trois virgule zéro cinq
• 63,81 to soixante-trois virgule quatre-vingt-un

Jeśli chcemy użyć konkretnej jednostki np. kilometra to podajemy go na końcu na przykład:

• 2,7 km to deux virgule sept kilomètres

W języku matematycznym obowiązuje zapis x całości i y dziesiętnych/setnych itd., czyli x unité(s) et y dixièmes / centième(s). Przykłady:

• 1,6 to une unité et six dixièmes
• 9,65 to neuf unités et soixante-cinq centièmes
• 3,05 to trois unités et cinq centièmes
• 63,081 to soixante-trois unités et quatre-vingt-un millièmes

Jeśli chcemy użyć konkretnej jednostki np. kilograma to podajemy go w miejscu całości na przykład:

• 2,7 kg to deux kilogrammes et sept dixièmes

To jak? Tout est clair  ?