La liaison, czyli lizja to jeden z procesów zachodzących we francuskiej wymowie. Na czym polega? Kiedy ma miejsce? Wszystkie wyjaśnienia znajdziesz w dzisiejszym tekście.

La liaison, czyli co?

Zapewne przetłumaczenie tego słowa na język polski niewiele pomaga w jego zrozumieniu. Lizja nie jest tak często spotykana w naszym języku, dlatego spieszę z wyjaśnieniami.

Jak prawdopodobnie wiesz, w języku francuskim nie czytamy większości spółgłosek, które pojawiają się na końcu wyrazów. Liaison polega na udźwięcznieniu tych spółgłosek, jeśli na początku kolejnego słowa pojawia się samogłoska lub nieme h. Poniżej znajdziesz kilka zasad dotyczących tego, kiedy udźwięczniamy te spółgłoski a kiedy nie.

Kiedy zachodzi la liaison?

Wyrazy tworzą związki w zdaniu

To jest pierwsza i najważniejsza zasada dotycząca liaison. Nie łączymy każdego słowa z każdym tylko dlatego, że jedno kończy się na spółgłoskę a drugie zaczyna na samogłoskę. Muszą one tworzyć między sobą związki wyrazowe np. podmiot + orzeczenia czy wyrażenia przyimkowe.

Obowiązkowa liaison

• między zaimek osobowy w formie podmiotu + orzeczenie

nous avons -> nu zavą

vous habitez -> wu zabitez

• jednosylabowy przyimek + rodzajnik / rzeczownik / zaimek itd.

chez elle -> sze zel

dans un bâtiment -> dą zę batimą

• determiant + rzeczownik

mon amour -> mą namurh

les enfants -> le ząfą

ces habitants -> se zabitą

quels yeux -> kel zjy

• przymiotnik + rzeczownik

beaux yeaux -> bo zjy

anciennes appartements -> ąsjen zapartymą

différentes idées -> diferąt zide

Przypadki, w których liaison jest zalecana, ale nie obowiązkowa

• czasowniki pomocnicze lub modalne (être, aller, avoir, devoir, falloir, pouvoir, vouloir)  + czasowniki po nich

Ils sont allé au musée. -> Il są tale o miuze.

Je peux habiter en France ou en Pologne. -> Ży py zabite ą frhąs ou ą poloń.

Wszystkie przykłady możesz też odsłuchać:

Przerwa na oddech

Jeśli czytając dwa słowa, pomiędzy którymi zachodzi lizja, chcesz zrobić przerwę na oddech, przeczytaj najpierw pierwsze słowo bez końcowej spółgłoski, a następnie udźwięcznioną spółgłoskę na początku drugiego słowa tak, jak wskazałam w przykładach w tym tekście.

Brak liaison

Nie udźwięczniamy ostatniej spółgłoski…

• kiedy słowa oddziela znak interpunkcyjny na przykład , ; .
• kiedy jest to „t” na końcu et
• na końcu zaimków pytających: quand, combien, comment. Wyjątkiem jest pytanie Comment allez-vous ?
• kiedy funkcję podmiotu pełni rzeczownik lub grupa rzeczowników nie czytamy
• w przypadku rzeczownika w liczbie pojedynczej i słowa, które po nim następuje
• czasownika w 2 os. l.  poj. (tu) przed dopełniam bliższym
• na końcu participe passé i dopełnienia po nim następującego
• po inwersji podmiotu i orzeczenia
• przed słowami: onze, oui, yaourt, yen & yoga
• przed h aspiré

Żeby jak najlepiej zasady powstawania liaison nie ucz się suchych zasad. Zamiast tego przygotuj własne przykłady na ich zastosowanie. Pamiętaj też, że czytanie i słuchanie w języku francuskim z pewnością Ci pomoże. Powodzenia!